|
(وَلاَ تَعْتَدُواْ ва тажовузкор бўлмангиз!). Яъни, душман билан жанг қилишда шариат ҳукмлари чегарасидан ўтманглар, жангда ҳаром ишларни қилманглар. Ундан то душманнинг ўзи уруш бошламагунича зинҳор у билан урушманглар, деган маъно чиқмайди. (Ундан то душманнинг ўзи уруш бошламагунича у билан жанг қилманглар, деган маъно ҳеч қанақасига чиқмайди).
Шунинг учун бу оят Исломнинг аввалидаги фақат мусулмонларга ҳужум бўлиб қолган пайтдагина уруш қилиш вожиб бўлган пайтга тегишли, кейин урушни биринчи бўлиб бошлаш ҳақидаги ҳужжат билан бу оят насх бўлган, деган гапга ўрин йўқ. Негаки, икки ҳужжат ўртасида ҳар томонлама қарама-қаршилик бўлсагина насхга таянилади. Бу ерда эса ундай қарама-қаршилик кўринмаяпти. Зеро, бу оят урушни биринчи бўлиб бошлашдан эмас, жанг пайтида ҳаддан ошишдан, шариат рухсат берган чегарадан ўтиб кетишдан қайтаряпти.
وَلاَ تَعْتَدُواْ
(Ва тажовузкор бўлмангиз!), дегани урушни биринчи бўлиб бошламанглар, дегани эмас, балки урушда шариат белгилаб берган чегаралардан ўтиб кетманглар, яъни, мусла қилиш, гўдакларни ўлдириш каби ношаръий ишларни қилманглар, деганидир. Шунга кўра, уруш ҳақидаги оятлар ўртасида зиддият йўқ, бинобарин, насх ҳам бўлиши мумкин эмас.
4- Аллоҳнинг йўлидаги жанг қандайдир манфаат, риё ёки шон-шавкат учун эмас, Аллоҳнинг сўзини олий қилиш учун қилинган жангдир. Мана бу ҳадисга бир қулоқ солайлик:
«سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ يُقَاتِلُ شَجَاعَةً وَيُقَاتِلُ حَمِيَّةً وَيُقَاتِلُ رِيَاءً، أَىُّ ذَلِكَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ؟ فَقَالَ: مَنْ قَاتَلَ لِتَكُونَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِىَ الْعُلْيَا فَهُوَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ»
«Пайғамбар с.а.в.дан, кимдир ўзининг қўрқмаслигини намойиш қилиш учун жанг қилади, кимдир ҳамиятидан келиб чиқиб жанг қилади, яна кимдир риё учун жанг қилади, шулардан қайси бири Аллоҳ йўлидаги жанг бўлади, деб сўрадилар. Айтдиларки: ким Аллоҳнинг сўзи олий бўлиши учун жанг қилса, ўша одамнинг жанги Аллоҳнинг йўлидаги жангдир».77
Риё учун, ватан учун, дунёвий манфаат учун қилинган жанг Аллоҳнинг йўлидаги жанг эмас. Шунинг учун бошқа ибодатлар каби жиҳодда ҳам ният эътиборлидир. Жиҳоднинг ҳақиқий бўлишига ният шартдир.
135-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208